ERGEN YAŞ GRUBUNDA UYKU SORUNLARI, ÖZBİLİNÇLİLİK İLE DUYGUSAL VE DAVRANIŞSAL SORUNLAR ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Abstract

Bu araştırmanın amacı; ergen yaş grubunda uyku sorunları, özbilinçlilik duygulanımları ile duygusal ve davranışlar sorunları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Kesitsel nitelikli bu araştırma İstanbul’da öğrenim gören 11-17 yaş aralığında 321 kadın (%68,3), 149 erkek (%31,7) ergen üzerinde gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara, DSM-5 Düzey 2 Uyku Bozukluğu Ölçeği (11-17 yaş çocuk formu), Ergenler için Özbilinçlilik Duygulanımları Testi (EÖDT), Güçler ve Güçlükler Anketi-Ergen Formu (GGA) uygulanmıştır. Verilerin analizinde, Bağımsız Örneklemler T Testi Analizi, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi ve Çok Değişkenli Doğrusal Regresyon Analizi ve aracı değişken analizi kullanılmıştır. Kadın katılımcıların DSM-5 Düzey 2 Uyku Bozukluğu Ölçeği puanları erkek katılımcılardan anlamlı ölçüde yüksektir. DSM-5 Düzey 2 Uyku Bozukluğu Ölçeği puanları ile EÖDT-Utanç puanı ve GGA-Davranış Sorunları puan arasında pozitif yönde; ÖDT-Suçluluk puanı ile GGA-Davranış Sorunları puanı arasında negatif yönde ve DSM-5 Düzey 2 Uyku Bozukluğu Ölçeği puanı ile GGA toplam puanları arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Regresyon analizi sonuçları, GGA-Duygusal Sorunlar, Davranış Sorunları, Dikkat Dağınıklığı ve Aşırı Hareketlilik ve EÖDT-Utanç puanlarının, DSM-5 Düzey 2 Uyku Bozukluğu Ölçeği puanını anlamlı bir şekilde yordadığını göstermektedir. Yapılan aracı değişken analizine göre duygusal sorunlar ile uyku sorunları arasında davranış sorunlarının aracı değişken olarak rol oynadığı görülmüştür. Bu sonuca göre davranış sorunları, duygusal sorunların uyku sorunlarını yordama gücünü azaltmaktadır. Uyku sorunları yaşayan ergenlerin özbilinçlilik duygulanım durumlarının duygusal ve davranış problemlerinin belirlenmesi ve iyileştirilmesi önerilmektedir.