ALTMAN Z SKOR MODELİ İLE TÜRKİYE’DE FAALİYET GÖSTEREN TİCARİ BANKALARIN İFLAS RİSKİ

Abstract

Bankalar küresel finansal sistemde, ülkeler arası ticareti geliştirme ve para transferlerinin gerçekleştirilmesi, para politikalarının izlenmesi, kaynaklara akıcılık sağlama gibi çeşitli işlemleri üstlendiğinden dolayı önemli bir konuma sahiptir. Küresel olarak etkili olduğu kadar bankalar ulusal ekonomi ve toplumsal yaşantı açısından da büyük önem taşımaktadır. Bankacılık sektörü yapısı ve işleyişi nedeniyle birçok risk ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Ülkeler arası oluşabilecek herhangi olumsuz bir durumda ya da bankaların faaliyetlerinden kaynaklı olarak piyasa riski, döviz riski, faiz riski ve likidite riski gibi çeşitli riskler ile karşı karşıya kalabilmektedir. Tüm bu riskler kontrol edilemediği takdirde finansal başarısızlık yani iflas durumu ile karşılaşılması kaçınılmaz bir durum olmaktadır. Bankaların iflas etmeleri sonucunda ekonomide ödemeler dengesinde bozulmalara, ekonomik sistem katılımcılarının zarar etmelerine ve ticaret hacminin daralmasına neden olabilmektedir. Bankalar tüm bu riskler ile karşı karşıya kalırken finansal yatırımcılar karar vermede çeşitli verilere ihtiyaç duymaktadır. Bankacılık sektöründe performansın düşük veya yüksek olması tüm finansal piyasa paydaşları açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, ülkemizde ve dünyada yaşanan finansal dalgalanmalar sonucu ekonominin bel kemiği olan ticari bankların iflas riskini belirlemek ve finansal piyasa paydaşlarının alacakları kararlarda ihtiyaç duydukları finansal bilgilerin ilgili kişilere sunulmak istenmiştir. Türkiye’de faaliyet gösteren ticari bankalardan 2014 yılı aktif büyüklüklerine göre ilk on (10) sırada yer alan ticari bankanın iflas risklerinin ölçülmesi amacıyla çok değişkenli diskriminant analizi olan Altman Z”-Skor modeli kullanılmıştır. Kamu Aydınlatma Platformu kullanılarak bankaların 2014-2019 yıllarına ait finansal tabloları incelenmiş ve Altman Z”-Skor modeli ile iflas riskleri belirlenmiştir. Çalışmanın sonucuna göre, ülkemizde bankaların uygulamış olduğu uzun vadeli kredi kullandırma ve kısa vadeli mevduat toplama siteminden dolayı bankaların sermaye yeterlilik rasyolarının belirlenen orandan fazla olmasına rağmen Altman Z”-Skor modeline göre çalışmaya alınan bankaların tümünün iflas riskinin yüksek olduğu sonucuna varılmıştır ve konuya ilişkin önerilerde bulunulmuştur.