COSO TABANLI İÇ KONTROL SİSTEMİNİN BAĞIMSIZ DENETİM SÜRECİNE ETKİLERİ

Abstract

İç kontrol, birçok ulusal ve uluslararası çalışma ve düzenlemelere konu olmuştur. Bu çalışmaların en önemlilerinden biri ‘‘COSO İç Kontrol Modelidir’’. Bu iç kontrol modeli, 1992 yılında Treadway Komisyonunu Destekleyen Kuruluşlar Komitesi (COSO) tarafından ‘‘İç Kontrol Bütünleşik Çerçevesi’’ adlı raporda yayımlanmıştır. COSO iç kontrol modeli, iç kontrol kavramı için ortak bir anlayış ve kapsayıcı bir çerçeve oluşturulması amacıyla geliştirilmiş gönüllü bir iç kontrol rehberidir. COSO iç kontrol sistemi, işletmenin üst yönetimi, yönetim kurulu ve diğer personeli tarafından etkilenen; faaliyetlerin etkinliği ve verimliliği, raporlamanın güvenilirliği ile yasa ve düzenlemelere uyum hedeflerine ulaşılması konusunda makul güvence sağlamak üzere tasarlanan ve yürütülen bir süreçtir. COSO İç Kontrol Bütünleşik Çerçevesi, iç kontrolün tasarlanmasını, uygulanmasını ve yürütülmesini içeren, iç kontrolün etkinliğini değerlendiren ve günümüzde uluslararası ölçekte kabul gören bir iç kontrol çerçevesi haline gelmiştir. Günümüz işletmelerinin faaliyetlerini belirledikleri hedefler doğrultusunda gerçekleştirebilmeleri ve finansal tablo kullanıcılarına doğru ve güvenilir bilgiler sunabilmeleri için işletme yapılarına iç kontrol sistemini kurmaları ve etkin bir şekilde yürütmeleri büyük önem arz etmektedir. Bağımsız denetçi açısından iç kontrol sisteminin değerlemesi, denetim çalışmalarının tamamlanması açısından çok önemlidir. Bağımsız denetçi, iç kontrol sisteminin mevcut durumuna göre çalışmalarını şekillendirmektedir. Bu çalışmada iç kontrolün etkinliğine yönelik dünyada en çok kullanılan iç kontrol çerçevesi olan COSO İç Kontrol Bütünleşik Çerçevesi temel alınmıştır. Bu doğrultuda COSO modeli ile yapılandırılmış iç kontrol sisteminin işletme yapılarına ve bağımsız denetim sürecine etkilerini tespit etmek amacıyla nitel bir araştırma yapılmıştır.