TÜRK TİYATROSUNDA KARNAVALESK VE GROTESK SAHNELEME İNCELEMELERİ

Abstract

Bu çalışmada, Türk Tiyatrosunda grotesk sahneleme biçimi araştırılarak, 2010 yılı sonrası İstanbul Şehir Tiyatroları yapımı Şark Dişçisi, Pangar Tiyatro yapımı Kozalar ve Bakırköy Belediye Tiyatroları yapımı Seni Seviyorum Türkiye, sahneleme örnekleri incelenmiştir. Öncelikle oyun, ritüel ve karnaval olguları, gülme ve komedi kavramları, buna bağlı olarak da grotesk ele alınmış, tüm bu kavramlar eşiksellikle ilişkilendirilmiştir. Her biri tablolarla açıklanan kavramların ardından, örnek oluşturan söz konusu oyunlardaki grotesk ve karnavalesk ögeler, Bahtin’in ve Kayser’in bakışına göre sınıflandırılarak tablo haline getirilmiştir. Bu örnekler doğrultusunda Sevim Burak ‘ın Sahibinin Sesi oyununa grotesk bir sahneleme önerisi oluşturulmuştur. Metinsel anlamda da karnavalesk ögeleri barındıran oyunun sahneleme önerisinde de Bahtin ve Kayser in grotesk tanımlarına uygun imgeler tablo olarak gösterilmiş ve Türk tiyatrosunda grotesk sahnelemelerde ağırlıklı olarak karnavalesk ögelerin kullanıldığı ispatlanmaya çalışılmıştır. Sonuç; olarak Türk tiyatrosunda grotesk sahneleme biçiminin günümüzde karnavalesk ögeler içermesinin yanı sıra groteskin çağa ve kültüre göre değişkenlik gösteren norm dışılık ve aykırılık içeren, hayal gücünden beslenen bir biçim olmasından ötürü, sahnlemelerde kullanılan imgelerin de döneme ve kültüre göre değişkenlik göstermesinin kaçınılmaz olduğu çıkarımına varılmıştır.