EKOLOJİK PERSPEKTİF BAĞLAMINDA OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU TANISI ALMIŞ ÇOCUKLARIN AİLELERİNİN YAŞADIĞI SORUNLAR

Abstract

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) Dünya’da ve Türkiye’de artış gösteren bir olgu olmaktadır. Bu çalışmacın amacı OSB tanısı almış çocukların ailelerinin yaşadığı sorunları ekolojik perspektif bakış açısıyla değerlendirmektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılarak derinlemesine görüşme tekniği kullanılmış, yarı yapılandırılmış görüşme soru listesi ile araştırmanın verileri toplanmıştır. Çalışma kapsamında kolay ulaşılabilir durum örnekleme yöntemi ile İstanbul ili Küçükçekmece ilçesinde ikamet eden 13 ebeveyn ile görüşme yapılmıştır. Araştırma, ailelerin tanı alma sürecinde yaşadığı zorlukları, otizm ve aile içi ilişkileri, otizm ve sosyal ilişkileri, otizm hakkında farkındalık ve bilgiyi, otizm ve sağlık hizmetlerine erişimi, otizm ve ekonomik zorlukları, otizm ve destek mekanizmalarını ortaya koymaya çalışmaktadır. Çalışma sonunda elden edilen bulgulara göre anne-baba arasında ilişki çocuğa tanı konulma sürecinde önemli bir faktördür. Aileler, ebeveynlerden birisinin durumu kabullenmediği zaman tanı konulma sürecinin uzamasına neden olduğunu ifade etmişlerdir. Otizm hakkında bilgi sahibi olmama, kabullenmeme, durum karşısında ne yapacağını bilememe ailelerin karşılaştığı zorluklardan birisidir. Aileler bu süreçte ekonomik olarak zorladıklarını, verilen ders saatlerinin yetersiz olduğu ve sosyal hizmet erişiminin eksik olduğunu ifade etmişlerdir. Toplumdan dışlanma, akran zorbalığı, sosyal aktivitelerden geri kalma gibi süreçlerden geçtiklerini dile getirmişlerdir. Sonuç olarak OSB tanısı almış çocukların ailelerinin otizm hakkında onları bilgilendirecek eğitimlere, kendilerine zaman ayırmaya, anne babaların birlikte vakit geçirmeye, psiko-sosyal ve ekonomik desteğe, sosyal hizmet destek mekanizmalarına ihtiyaç duydukları ortaya çıkmıştır. OSB tanısı almış ailelere psiko-sosyal ve ekonomik destek sağlamak ailelerin ve çocukların yaşam kalitesini olumlu yönde etkileyebilir.