EVLİ BİREYLERDE, BAĞLANMA STİLLERİ VE EVLİLİK DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİDE BENLİĞİN AYRIMLAŞMASININ ARACI ROLÜNÜN İNCELENMESİ

Abstract

Bu araştırmanın amacı evli bireylerde bağlanma stilleri ve evlilik doyumu arasındaki ilişkide benliğin ayrımlaşmasının aracı rolünü incelemektir. Bunun yanında evli bireylerin bağlanma stilleri, evlilik doyumları ve benliğin ayrımlaşma düzeyleri; cinsiyet, yaş, evlilik şekli, eğitim düzeyi, evlilikte geçen süre ve çocuk sayısı değişkenleri bakımından incelenmiştir. Bu araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden olan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’de yaşayan yaş aralığı 21-72 yaş arasında değişen 371 evli birey oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Kişisel Bilgi Formu, Benliğin Ayrımlaşması Ölçeği, Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II ve Kansas Evlilik Doyumu Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin betimsel istatistikleri ve değişkenler arasındaki ilişkileri tespit etmek için SPSS 25.0 paket programı kullanılmıştır. Evli bireylerde bağlanma stilleri ile evlilik doyumu arasındaki ilişkide benliğin ayrımlaşmasının aracı rolü olup olmadığını tespit etmek için Yapısal Eşitlik Modeli kullanılmıştır. Yapısal eşitlik modeli kullanılırken hataları azaltmak için parselleme yöntemi kullanılmıştır. 18 madde kaçınmacı, 18 madde kaygılı toplamda 36 maddeden oluşan Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II ölçeğinin her iki alt boyutu 6 parselle temsil edilmiştir. Aracı etkiyi ortaya koyan regresyon katsayılarındaki değişimin anlamlılığı ise “bootstraping” metodu ile tespit edilmiştir. Elde edilen araştırma bulgularına göre, evli bireylerde kaygılı ve kaçınmacı bağlanma stilleri ile evlilik doyumu arasındaki ilişkide benliğin ayrımlaşmasının kısmi aracı rol üstlendiği tespit edilmiştir. Bu bulgulara ek olarak, sadece evlilik doyumunun cinsiyete göre farklılaştığı, bağlanma stilleri ve benliğin ayrımlaşmasına göre farklılık göstermediği bulunmuştur. Bağlanma stilleri, evlilik doyumu ve benliğin ayrımlaşmasının evlilik şekline göre (flört- görücü usulü) anlamlı derecede farklılaştığı görülmüştür. Bağlanma stilleri, evlilik doyumu ve benliğin v ayrımlaşmasının yaşa göre farklılaşmadığı görülmüştür. Evlilik doyumu ve kaçınmacı bağlanmanın eğitim düzeyine göre farklılaştığı bulunmuştur. Evlilikte geçen süreye göre bağlanma stilleri, evlilik doyumu ve benliğin ayrımlaşması puanları anlamlı derecede farklılaşmamaktadır. Son olarak benliğin ayrımlaşması, evlilik doyumu ve kaygılı bağlanmanın çocuk sayısına göre anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı, yalnızca kaçınmacı bağlanmanın çocuk sayısına göre anlamlı derecede farklılaştığı görülmüştür.