AİLEDE KADIN VE ERKEKLERİN ROL VE SORUMLULUKLARININ TOPLUMSAL CİNSİYET BAKIŞ AÇISIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Toplumsal bir kurum olarak aile yasalarla onaylanmıĢ cinsel birlikteliğin yaĢandığı, çocuklar ile yeniden üretimin sağlandığı, çocuk bakım, yetiĢtirme ve eğitim iĢlevlerinin gerçekleĢtirildiği, kadınlık ve erkeklik rolleri etrafında toplumsal cinsiyet kimliklerin inĢa edildiği ve bu çerçevede iĢ bölümünün düzenlendiği bir iliĢkiler bütünüdür. Toplumun en küçük yapısı aile kurumu bilimsel, teknolojik geliĢmeler, ekonomik ve politik değiĢimlerden etkilenmektedir. Ataerkil, geniĢ aile yapılarından çekirdek aile yapısına dönüĢen aile kurumunda kadın ve erkeklerin ev-içi ve dıĢı iĢ paylaĢımı, karar alma süreçleri, aile bireylerinin kadınlık, annelik, erkeklik, babalık rollerinin algılanmasında ve bu rollere iliĢkin sorumluluklarının yerine getirilmesinde değiĢimler meydana gelmiĢtir. Toplumsal cinsiyet toplum tarafından uygun görülen erkeğe ve kadına verilen toplumsal rolleri, kültürel beklentileri ve cinsiyet temelli iĢ bölümünü kapsayan geniĢ bir kavramdır. Toplumsal cinsiyet rollerinin gündelik ve sosyal yaĢamda biçimlenmesinde toplumun sahip olduğu kültür ve kültürün aktarımında aile önemli bir kurum özelliği taĢımaktadır. Bu bağlamda aile içi rol ve görevlerinin paylaĢımı, bu rollere iliĢkin tutumların, kalıp yargılarını ve eĢitsizliklerini toplumsal cinsiyet bakıĢ açısıyla anlamak amacıyla Ġstanbul ilinden 8 erkek 8 kadın katılımcı ile nitel görüĢme tekniği ile derinlemesine görüĢmeler yapılmıĢtır. Bireylerin eğitim, çalıĢma ve kök ailelerindeki cinsiyetçi tutum ve davranıĢlar ailede kendi rol ve sorumluluk paylaĢımlarında etkili olduğu görülmüĢtür. Cinsiyet ayrımı yapılmadan aile içi rol ve sorumlulukların eĢit paylaĢıldığı aile ortamlarında yetiĢen bireyler geleneksel rollerinin dıĢına çıkarak aile içi iĢleri ve sorumlukları daha eĢit paylaĢmaya çalıĢmaktadırlar. Ailede ev ve bakım iĢleri, evin gelirini kazanma kadın ve erkek tarafından ortak yapılmakla birlikte geleneksel özel alan ve kamusal alana ait iv iĢlerin cinsiyete dayalı birincil ve ikincil sorumluluk kabulü kendini devam ettirmektedir.