9-13 YAŞ ARALIĞINDAKİ ÖZEL YETENEKLİ ÇOCUKLARIN ÖZ -ŞEFKAT DÜZEYLERİ İLE BİLİNÇLİ FARKINDALIK TEMELLİ ÖZ-YETERLİLİK DÜZEYLERİNE ANNE BABA TUTUMLARININ ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Abstract

Araştırmada, 9- 13 yaş aralığındaki özel yetenekli çocukların öz- şefkat düzeyleri ile bilinçli farkındalık temelli öz yeterlilik düzeylerine anne baba tutumlarının etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırmaya Bilim ve Sanat Merkezinde eğitim alan 201 özel yetenekli ortaokul öğrencisi katılım göstermiştir. Araştırmanın evrenini Türkiye’ deki Bilim ve Sanat Merkezleri, örneklem ise Türkiye’ deki Bilim ve Sanat Merkezlerinden rastgele belirlenen 10 tane BİLSEM oluşturmaktadır. Bu araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada Kişisel Bilgi Formu, Bilinçli-Farkındalık Temelli Öz-yeterlik Ölçeği- Yenilenmiş (BFÖÖ-Y), Öz Şefkat Ölçeği Kısa Formu (ÖŞÖ- K), Anne Baba Tutum Ölçeği veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS v.23 programı kullanılmıştır. Üç ölçeğin ve alt boyutlarının çarpıklık ve basıklık değerleri -1.5 ile +1,5 arasında olup, normal dağılıma sahip olduğu kabul edilmiştir. Verileri değerlendirmek için ikili gruplarda bağımsız gruplar t testi, üç ve üzeri gruplarda tek yönlü varyans (ANOVA) analizi kullanılmıştır. Araştırmamıza göre özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin öz şefkat düzeyleri ile bilinçli farkındalık temelli öz yeterlilik düzeyleri arasında pozitif yönde , yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Anne-babaların çocuklarının, psikolojik özerklerine ilişkin yaklaşımları çocukların öz şefkat düzeylerini etkileyen önemli konu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bilinçli farkındalık temelli öz yeterlilik düzeyi ile anne-baba tutumunun “kabul/ilgi” alt boyutunun ilişkisine bakıldığında ise pozitif yönde orta düzeyde bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca çeşitli değişkenler ile özel yetenekli çocukların öz şefkat, bilinçli farkındalık temelli öz yeterlilik düzeyleri ve anne baba tutumları

arasındaki ilişkilerde incelenmiştir. Bu kapsamında ele alınan çalışmaların daha geniş örneklem grubu üzerinden yapılmasının alan yazına daha fazla katkı sağlayacağı düşünülmektedir.