İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNİN SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE ALGILARININ RESİM ANALİZİ ARACILIĞIYLA BELİRLENMESİ

Abstract

Çevre eğitimi, bireylerin doğaya hâkim olmasını değil doğaya duyarlı olmasını, çevrenin korunmasında olumlu tutum değer ve bilinçli davranış edinmesini benimser. Sürdürülebilir çevre eğitimi ise sadece doğayı koruma amacına değil aynı zamanda günümüzü ve geleceğimizi düşünerek doğadan ödünç aldıklarımızı yerine koymaya ve doğanın eşsiz kaynaklarını yineleyebilmeye odaklanır. Sürdürülebilir çevre eğitimi her yaştaki bireye hitap eder. Özellikle küçük yaşlarda bu eğitimin verilmesi, sürdürülebilirlik konusunda öğrencilerin bilinçlenmesi çok değerlidir. Bu çalışmanın amacı, ilkokul öğrencilerinin mevcut çevre algıları ile ilgili resim çizimleri ile sürdürülebilir çevre eğitimi aldıktan sonra hayalinde oluşan çevre ile ilgili resim çizimleri üzerinden durum çalışması yapılmasıdır. Araştırmanın sonunda öğrencilerin çevre çizimleri ile ilgili resimleri analiz edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçlar kapsamında, bu çalışmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması uygulanmıştır. Araştırmaya İstanbul’un Zeytinburnu ilçesindeki bir devlet ilkokulunda öğrenim gören, amaçlı örneklem yöntemi kullanılarak seçilen 13 tane 4.sınıf öğrencisi katılmıştır. Araştırmaya katılan 13 öğrenciden, önce mevcut çevre algılarını ortaya çıkarmak amacıyla resim çizmeleri istenmiştir. Resim çizimleri bittikten sonra kâğıdın arka sayfasındaki yönerge doğrultusunda çizimlerini anlatmaları beklenmiştir. Resim çizimlerinden sonra öğrencilere belirli bir süre ‘sürdürülebilir çevre eğitimi’ verilmiştir. Eğitim bir dönem boyunca 5 hafta, haftada 2 ders saati olacak şekilde planlanmıştır. Sürdürülebilir çevre eğitimi içeriği ve kapsamı fen bilimleri ve hayat bilgisi dersi öğretim programlarında yer alan kazanımlar değerlendirilerek, literatür taranarak ve uzman görüşü alınarak oluşturulmuştur. Sürdürülebilir çevre eğitiminden sonra öğrencilerin hayalindeki çevre algılarını ortaya çıkarmak amacıyla tekrardan resim çizmeleri istenmiştir. Resim çizimleri önceki veri toplama süreci gibi işleyerek viii hem çizim hem de yazılı anlatım şeklinde alınmıştır. Veri analizi sırasında yazılı olgular ve resim incelemesi yapıldığından içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bulgular içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Bulgular doğrultusunda elde edilen araştırma sonuçlarına göre, öğrencilerin mevcut çevre algılarında en çok kirlilik teması baskınken, hayali çevre algılarında baskın olan tema ortam temasıdır. Ortam temasında ise bireylerin yaşamlarını doğal ortamda ve sürdürülebilirlik kavramını göz önünde bulundurularak inşa etmesi gerektiği vurgulamaktadır. Hayali çevre algılarının çiziminde ise verilen sürdürülebilir çevre eğitimin yansımaları görülmektedir. Araştırmanın sonuçları doğrultusunda tartışma yapılmış ve öneriler sunulmuştur.