SOMATOFORM BOZUKLUKLARIN SAVUNMA BİÇİMLERİ, ŞEMA ALANLARI VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK AÇISINDAN İNCELENMESİ

Abstract

Yapılan bu çalışmada somatoform rahatsızlıkların savunma biçimleri, erken dönem uyumsuz şemalar ve psikolojik sağlamlık değişkenleri açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Yöntem: Farklı illerde bulunan 18 yaş üstü, somatoform tanısı olması fark etmeksizin 522 katılımcıya gönüllülük esası çerçevesinde Demografik Bilgi Formu, Somatizasyon Ölçeği, Young Şema Ölçeği ve Savunma Biçimleri Testi uygulanmıştır. Google Drive üzerinden uygulanan ölçeklerin, SPSS 25.00 programı kullanılarak istatistiki analizleri yapılmıştır. Bulgular: Savunma mekanizmalarının, erken dönem uyumsuz şemaların, psikolojik sağlamlık düzeylerinin birbiri ile etkileşimlerinin somatoform rahatsızlık üzerine etkisini belirlemeye yönelik yapılan istatistik analizleri sonucunda; somatoform rahatsızlık belirtilerinin görülme oranının kadınlarda erkeklere göre daha fazla olduğu belirlenmiştir. Yaş faktörü incelendiğinde; yaşı 18-30 olan katılımcıların somatoform rahatsızlık düzeyleri, 31-50 ve 51 üstü olan katılımcıların somatoform rahatsızlık düzeylerinden yüksek olduğu bulgulanmıştır. Kopukluk ve reddedilme şema alanı ile somatoform rahatsızlıklar arasında immatür ve nevrotik savunma mekanizmalarının aracı rolü olduğu ancak olgun savunma mekanizmalarının aracı rolü olmadığı tespit edilmiştir. Zedelenmiş özerklik ve başarısızlık, zedelenmiş sınırlar ve başkaları yönelimlilik şema alanları ile somatoform rahatsızlıklar arasında immatür, nevrotik ve olgun savunma mekanizmalarının aracı rollerinin bulunduğu belirlenmiş ancak aşırı uyarılma ve ketlenme şema alanı ile somatoform rahatsızlıklar arasında immatür ve nevrotik savunma mekanizmalarının aracı rollerinin bulunmasına karşın olgun savunma mekanizmalarının aracı rolü bulunmadığı bulgulanmıştır. Psikolojik sağlamlık v düzeyi ile somatoform rahatsızlıklar arasında immatür, nevrotik ve olgun savunma mekanizmalarının aracı rolünün bulunduğu tespit edilmiştir. Sonuç: Somatoform rahatsızlıklar üzerinde erken dönem uyumsuz şemalarının yüksek derecede etkisinin olduğu belirlenmiştir. Ayrıca ikisi arasındaki ilişkide savunma mekanizmalarının etkisi söz konusu olduğunda savunma mekanizmalarının, erken dönem uyumsuz şemalarının somatoform rahatsızlıklar üzerindeki etkisinin artırıcı ya da azaltıcı yönde rolünün bulunduğu ve psikolojik sağlamlık düzeyinin somatoform rahatsızlıklar üzerinde etkisinin savunma mekanizmaları ile de ilişkili olduğu anlaşılmış olup literatürdeki araştırmalarla da desteklenmiştir.